Słowo “dług” ma zawsze negatywne konotracje - nie inaczej jest w świecie IT. Tak samo, jak dług finansowy, dług technologiczny powiększa się z czasem i objawia niepotrzebnym skomplikowaniem kodu, mniejszą wydajnością i spowolnionym rozwojem aplikacji. Jak rozpoznać problem i spłacić dług? W poniższym artykule przybliżymy tę kwestię i pokażemy możliwe rozwiązania!
Poniżej poruszymy następujące zagadnienia:
Definicja, zagrożenia i przyczyny długu technologicznego.
Konsekwencje ignorowania rosnącego długu technologicznego.
Jak go uniknąć i najlepsze strategie jego uregulowania.
Na czym polega refaktoryzacja kodu i jakie wyzwania ze sobą niesie.
Czym jest dług technologiczny?
Dług technologiczny (tech debt) to koncepcja opisująca skumulowane koszty ponoszone przez projekt oprogramowania, gdy programiści decydują się na wdrożenie szybkiego rozwiązania, poświęcając jakość kodu.
Dlaczego dług technologiczny jest niebezpieczny?
Analogicznie do narastającego długu finansowego, im dłużej utrzymujemy dług technologiczny przez regularnych “spłat”, tym bardziej on narasta. Jego narastanie sabotuje rozwój produktu, efektywność jego działania i implementację kolejnych funkcjonalności.
Jakie są powody powstawania długu technologicznego?
Dług technologiczny może mieć różne przyczyny. Poniżej przedstawiamy najczęstsze czerwone flagi, których pojawienie się w projekcie może zwiastować kłopoty.
Presja czasu
Kiedy zespoły czują na karku oddech zbliżającego się deadline’u, często pojawia się chęć zastosowania szybkich rozwiązań. Pośpiech nie sprzyja optymalności i czytelności kodu.
Brak wiedzy lub umiejętności
Deweloperzy, którzy nie mają dużego doświadczenia i odpowiedniego wsparcia doświadczowych współpracowników, mogą tworzyć kod, który nie jest zgodny z dobrymi praktykami.
Zbyt skomplikowana dokumentacja techniczna
Proste jest piękne. Jeśli pozwolimy na niepotrzebną złożoność dokumentacji, może ona dać o sobie znać w postaci długu technologicznego.
Zwlekanie z refaktoryzacją
Jeśli za długo czekamy z refaktoryzacją kodu, coraz bardziej się on dezaktualizuje Oznacza to późniejsze trudności w utrzymaniu i dalszym rozwoju.
Zaniedbanie testowania
Testowanie pozwala na szybkie wykrycie błędów, znalezienie luk i słabych punktów kodu. Zaniedbania w tej kwestii prowadzą do pogorszenia jakości finalnego produktu, co może przełożyć się na zaciągnięcie długu technologicznego.
Brak poczucia odpowiedzialności
Kiedy programiści nie czują odpowiedzialności za dobre funkcjonowanie całego projektu, skupiając się jedynie na swoim fragmencie kodu – ogólna jakość może znacząco ucierpieć.
Rodzaje długu technologicznego
Dług techniczny można podzielić na zamierzony i niezamierzony na podstawie decyzji i działań, które prowadzą do jego akumulacji.
Celowy dług technologiczny
Celowy dług zaciągany jest w pełni świadomie. Często wiąże się to z dokonaniem kompromisu pomiędzy potrzebą szybkiego dostarczenia produktu lub osiągnięcia celów krótkoterminowych a idealnym lub optymalnym rozwiązaniem.
Przykłady:
Decyzja dotycząca czasu wprowadzenia produktu na rynek: wybór szybszego, ale mniej optymalnego rozwiązania w celu dotrzymania napiętych terminów.
Priorytetyzacja funkcjonalności: nadanie priorytetu dostarczaniu nowych funkcjonalności zamiast refaktoryzacji kodu lub szeroko zakrojonych testów.
Niezamierzony dług technologiczny
Niezamierzony dług kumuluje się z powodu takich czynników, jak brak świadomości, nadzór lub zmiany w wymaganiach projektu. Zwykle wynika to z niepełnego zrozumienia długoterminowych konsekwencji niektórych decyzji.
Przykłady:
Brak wiedzy: Używanie przestarzałych lub nieznanych technologii bez zrozumienia ich konsekwencji.
Zmieniające się wymagania: Częste zmiany w wymaganiach projektu, które prowadzą do dróg na skróty lub nieoptymalnych rozwiązań.
Nieodpowiednia komunikacja: Słaba komunikacja w zespole programistów, która skutkuje nieporozumieniami i nieoptymalnymi wdrożeniami.
Określenie, czy dług technologiczny jest zamierzony czy niezamierzony, ma kluczowe znaczenie dla skutecznego rozwiązania tego problemu. Zamierzony dług techniczny może być decyzją strategiczną podjętą ze zrozumieniem konsekwencji, natomiast niezamierzony może wynikać z czynników, które należy zidentyfikować i którymi należy się zająć, aby zapobiec jego negatywnemu wpływowi na projekt w dłuższej perspektywie. Obydwa typy wymagają ostrożnego zarządzania i strategii łagodzenia skutków, aby utrzymać zdrowy i zrównoważony proces tworzenia oprogramowania.
Konsewencje niespłacania długu technoloigcznego
Kiedy dług techniczny pozostaje zaniedbywany, konsekwencje wykraczają poza początkowe kompromisy przewidziane w czasie jego “zaciągania”. Niespłacony dług techniczny objawia się na kilka sposobów, utrudniając cykl życia oprogramowania i pogarszając ogólną kondycję projektu.
Nieczytelny kod
Narastanie długu technologicznego może prowadzić do stopniowego komplikowania i zawiłości kodu. Doraźne rozwiązania, choć skuteczne na krótką metę, często pozbawione są elegancji i prostoty. Kolejne funkcjonalności i modyfikacje, stają się trudne do wdrożenia, ponieważ programiści muszą najpierw zmierzyć się z rozszyfrowaniem i poruszaniem się po złożonych strukturach kodu.
Utrudnienie lub niemożliwienie dalszej pracy
Po drugie, opóźniona spłata długu technologicznego zagraża przyszłemu rozwojowi aplikacji. W miarę narastania długu, wdrażanie zmian, dodawanie nowych funkcji lub rozwiązywanie pojawiających się problemów staje się ogromnym wyzwaniem. Proces rozwoju spowalnia, a konieczność naprawy wdrożonych wcześniej tymczasowych rozwiązań, przekłada się na wydłużenie czasu developmentu i wyższe koszty.
Jak uniknąć długu technologicznego?
Unikanie długu technologicznego ma kluczowe znaczenie dla utrzymania zdrowego i zrównoważonego procesu tworzenia oprogramowania. Jak to zrobić? Oto kilka strategii, które pomogą Ci osiągnąć cel:
Code reviews
Przeprowadzaj regularne code review, aby upewnić się, że cały kod spełnia ustalone standardy kodowania. Wzajemne oceny pomagają zidentyfikować potencjalne problemy na wczesnym etapie procesu rozwoju.
Przestrzeganie standardów kodowania
Ustanów i przestrzegaj standardów kodowania. Spójne praktyki kodowania sprawiają, że baza kodu jest łatwiejsza w utrzymaniu i zmniejsza prawdopodobieństwo wprowadzenia długu technicznego.
Zautomatyzowane testowanie
Wdrożenie kompleksowych praktyk testowania automatycznego, w tym testów jednostkowych, testów integracyjnych i testów kompleksowych. Zautomatyzowane testy pomagają wcześnie wychwycić błędy i zapewniają, że zmiany nie wprowadzają nowych problemów.
Refaktoryzacja
Przeznacz czas na refaktoryzację w ramach procesu rozwoju. Refaktoryzuj kod, aby poprawić jego strukturę, czytelność i łatwość konserwacji bez zmiany jego zewnętrznego zachowania.
Planowanie sprintów
Starannie planuj sprinty, biorąc pod uwagę długoterminowy wpływ każdej decyzji. Unikaj chodzenia na skróty tylko po to, aby dotrzymać krótkoterminowych terminów, jeśli wpłynie to negatywnie na jakość kodu.
Dokumentacja
Utrzymuj dokładną dokumentację swojej bazy kodu. Dobrze udokumentowany kod ułatwia programistom zrozumienie i utrzymanie kodu, zmniejszając ryzyko wprowadzenia długu technicznego.
Zachęć programistów do dyskusji
Stwórz kulturę, w której programiści czują się upoważnieni do wyrażania obaw dotyczących potencjalnego długu technologicznego Zachęcaj do otwartej komunikacji w zespole, aby wcześnie rozwiązywać problemy.
Jak zarządzać długiem technologicznym w 6 krokach
Idealną sytuacją byłoby niedopuszczenie do narastania długu technologicznego. Często jednak nie da się go całkowicie uniknąć, dlatego warto wdrożyć te 6 kroków w swojej strategii zarządzania długiem technologicznym!
1.Zidentyfikuj problem
Masz do czynienia z długiem technologicznym w swoim projekcie. Musisz działać szybko, aby nie dopuścić do dalszych zaniedbań, ale równocześnie rozważnie. Gdy już wiesz, z czym masz do czynienia, porozmawiaj z interesariuszami i zespołem – wspólnie łatwiej będzie ustalić plan zniwelowania długu technologicznego.
2. Ustal priorytety
Strategicze działanie jest podstawą sukcesu. Rozdziel zadania związane ze spłatą długu technologicznego na podstawie ich ważności i wpływu na projekt. W pierwszej kolejności zaadresuj problemy o dużym znaczeniu i pilności.
3. Utwórz backlog
Aby sprawnie komunikować się z zespołem i śledzić postępy, warto stworzyć backlog. Regularne aktualizowanie i przeglądanie pozostałych zadań sprawi, że będą odzwierciedlać aktualny stan projektu.
4. Refaktoryzacja kodu
Kolejnym ważnym krokiem jest refaktoryzacja kodu. To na tym etapie programiści poprawiają kod. Pomocne jest podzielenie dużych refaktoryzacji na mniejsze, łatwe w zarządzaniu zadania, które można zintegrować z regularnymi cyklami rozwoju, na podstawie stworzonego wcześniej backlogu.
5. Stwórz dokumentację
Dokumentacja jest niezwykle ważna, aby zniwelować luki w wiedzy pomiędzy członkami danego zespołu. Pomaga też szybciej wdrożyć się nowym programistom i ułatwi przyszłą płacę.
6. Pamiętaj o code review
Code review to jeden z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania długowi technologicznemu – pomaga szybko wyłapać błędy, usterki i potencjalnie problematyczne fragmenty kodu.
Code review może stanowić problem dla wielu zespołów. W poprzednim artykule, zebraliśmy nasze porady na zrobienie skutecznego code review.
Czym jest refaktoryzacja kodu?
Refaktoryzacja kodu to proces restrukturyzacji istniejącego bez zmiany jego zewnętrznego zachowania.
Dlaczego warto zrobić refaktoryzację kodu?
Poprawa czytelności kodu: Refaktoryzacja ma na celu poprawę przejrzystości i czytelności kodu. Organizując i upraszczając kod, programiści mogą lepiej zrozumieć jego logikę, dzięki czemu utrzymanie i przyszły rozwój będą bardziej wydajne.
Zwiększanie łatwości utrzymania kodu: W miarę ewolucji oprogramowania baza kodu podlega zmianom i dodatkom. Refaktoryzacja zapewnia, że kod będzie możliwy do utrzymania w miarę upływu czasu. Dobrze zorganizowany kod jest łatwiejszy do modyfikowania, debugowania i rozszerzania bez wprowadzania błędów.
Naprawianie błędów: Refaktoryzacja może pomóc w łatwiejszej identyfikacji i naprawie błędów. Uproszczenie złożonych struktur kodu i wyeliminowanie redundancji może zmniejszyć ryzyko wprowadzenia błędów podczas konserwacji lub aktualizacji.
Ponowne wykorzystanie kodu: Refaktoryzacja umożliwia programistom wyodrębnienie komponentów wielokrotnego użytku z istniejącego kodu. Promuje to podejście modułowe i DRY (Don’t Repeat Yourself), w którym wspólne funkcjonalności są hermetyzowane, co zmniejsza redundancję i promuje ponowne wykorzystanie kodu.
Eliminacja code smell: code smell jest wskaźnikiem potencjalnych problemów, takich jak zduplikowany kod, długie funkcje lub źle nazwane zmienne. Refaktoryzacja pomaga wyeliminować code smell, poprawiając jego jakość i ułatwiając dalszą pracę.
Jakie wyzwania niesie refaktoryzacja kodu?
Chociaż refaktoryzacja jest korzystna dla poprawy jakości i łatwości utrzymania kodu, może stanowić spore wyzwanie dla zespołu in-house. Trudność refaktoryzacji kodu może się różnić w zależności od rozmiaru i złożoności bazy kodu, doświadczenia zespołu programistów i istniejącej architektury.
Jakie wyzwania stawia przed zespołami deweloperskimi refaktoryzacja kodu?
Ograniczenia czasowe i zasobowe
Refaktoryzacja wymaga czasu, a w szybko rozwijającym się środowisku programistycznym może istnieć presja, aby priorytetowo traktować rozwój nowych funkcji, zaniedbując czytelność kodu. Ograniczone zasoby i napięte terminy mogą utrudniać wyznaczenie odpowiedniej ilości czasu na szeroko zakrojoną refaktoryzację.
Zrozumienie istniejącego kodu
Jednym z najtrudniejszych aspektów może być dokładne zrozumienie istniejącego kodu, zwłaszcza, jeśli do refaktoryzacji podchodzi się po dłuższym czasie. Niedokładna i niekompletna dokumentacja, użycie przestarzałej technologii czy zaniechanie dobrych praktyk w pisaniu kodu – to wszystko może utrudnić lub uniemożliwić skuteczną refaktoryzację.
Legacy code
Refaktoryzacja kodu, który może być przestarzały, źle zorganizowany lub napisany w nieużywanych już powszechnie językach programowania, stwarza dodatkowe wyzwania. Starsze systemy często nie mają nowoczesnych praktyk programistycznych i mogą wymagać bardziej rozległych przeróbek.
Przeczytaj więcej w poprzednim artykule o sprawdzonych sposobach na kod legacy.
Dług technologiczny wymknął się spod kontroli?
Masz nowe pomysły na swój produkt cyfrowy, ale zdezaktualizowane oprogramowanie hamuje Twój rozwój? Czy brakuje Ci zasobów, aby poradzić sobie z długiem technologicznym w Twojej firmie?
Nasz oryginalny model Building Products może rozwiązać ten problem. W Primotly nie boimy się wyzwań. Historie sukcesów naszych klientów pokazują, że możemy pomóc z przestarzałym kodem i refaktoryzacją, eliminując dług techniczny.
Twoja aplikacja będzie gotowa na nowe funkcjonalności i rozwój. Nasz zespół zadba o to, że wszystko było aktualne, zgodne z najnowszymi standardami, stabilne i bezpieczne.
Darmowe warsztaty Primotly: porozmawiajmy!
Podczas darmowych warsztatów zdiagnozujemy problem i stworzymy plan działania. Dowiedz się więcej jak możemy Ci pomóc.
Dług technologiczny: skuteczne metody zaradcze
Rozpoznawanie i niwelowanie długu technologicznego jest integralną częścią utrzymania każdego oprogramowania w dobrym stanie. Świadomość zagrożeń płynących z jego zaniedbywania pomaga wprowadzać opowiednie środki zaradcze już na etapie tworzenia oprogramowania, zamiast przenosić problemy w przyszłość.
Źródła:
